Χριστουγεννιάτικες ευχές από τον Όμιλο Θεάτρου

Ευχές από τον όμιλο Θεάτρου του Πρότυπου Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Χριστουγεννιάτικη κάρτα Βικτωριανής εποχής.

Την Τετάρτη, στις 19-12-2012, o Όμιλος Θεάτρου του Σχολείου μας βιντεοσκόπησε στην Αίθουσα Τελετών ευχές για τα Χριστούγεννα και το Νέο Έτος.

Δείτε και ακούστε τις ευχές μας στο παρακάτω βιντεάκι.

Οι ευχές μας για το Νέο Έτος:  

Υγεία και ευημερία για όλους, ειρήνη σ' όλον τον κόσμο, πίστη και δύναμη, κατανόηση και αποδοχή του διαφορετικού, φιλία και συντροφικότητα, δικαιοσύνη και αξιοκρατία,  ελπίδα και αισιοδοξία, όνειρα μαγικά και συναρπαστικά, δυνατές συγκινήσεις, ευχάριστες εκπλήξεις, πολλά χαμόγελα και χαρούμενες στιγμές, νέες γνώσεις και εμπειρίες, γαλήνη και ισορροπία στην προσωπική αλλά και την κοινωνική ζωή, ίσες ευκαιρίες για καλύτερη ζωή σε όλους, αγάπη και εμπιστοσύνη, κοινωνική αλληλεγγύη, μικρές ευτυχισμένες στιγμές που θα μοιράζονται μ' αγαπημένα πρόσωπα!

Χριστουγεννιάτικη κάρτα Βικτωριανής εποχής.

    Στη συνέχεια, αυτοσχεδιάσαμε μία χριστουγεννιάτικη ιστορία, προσπαθώντας να στείλουμε  μήνυμα αγάπης και ελπίδας.Τις τελευταίες εβδομάδες ο όμιλος θεάτρου είχε εργασθεί με ασκήσεις αυτοσχεδιασμού ομαδικών ιστοριών. Η άσκηση αυτοσχεδιασμού μίας ομαδικής  ιστορίας έχει ως σκοπό να βοηθήσει τα μέλη της ομάδας να αναπτύξουν την ικανότητα σύνθεσης και παραγωγής θεατρικού κειμένου, την καλλιέργεια προφορικότητας του λόγου- απαραίτητη ικανότητα για  το θέατρο-, τη συγκέντρωση προσοχής και την άμεση ανταπόκριση στα λεγόμενα του προηγούμενου, την ανάπτυξη της φαντασίας και φυσικά την ενδυνάμωση της συνοχής της ομάδας, αφού όλα τα μέλη λειτουργούν ως κρίκοι μίας αλυσίδας και έχουν τον ίδιο σημαντικό ρόλο στη σύνθεση και ολοκλήρωση της ιστορίας.
     Δείτε και ακούστε τη χριστουγεννιάτικη ιστορία που αυτοσχεδίασε ο όμιλος θεάτρου του σχολείου  μας. Η σύνθεση της ιστορίας ήταν αυθόρμητη και έγινε χωρίς δοκιμή. Οι μόνες οδηγίες που δόθηκαν στα μέλη της ομάδας ήταν ότι η ιστορία έπρεπε να εκφράζει το πνεύμα των Χριστουγέννων και να δίνει μήνυμα αγάπης.

Χριστουγεννιάτικη κάρτα Βικτωριανής εποχής.

  Στο τέλος, αποφασίσαμε να δραματοποιήσουμε την ιστορία που αυτοσχεδιάσαμε. Η δραματοποίηση έγινε μέσα σε ελάχιστη ώρα. Δείτε τη δραματοποίηση της ιστορίας μας. Σκηνοθετικές οδηγίες και βιντεοσκόπηση από τη μαθήτρια της Β Λυκείου Σεφερίδη Δήμητρα.

   Χρησιμοποιήθηκαν και τα δύο επίπεδα της σκηνής της αίθουσας Τελετών του Σχολείου μας. Στο κάτω επίπεδο διαδραματίστηκε η σκηνή του δρόμου όπου η Σμαρώ συναντά την Ελπίδα, το κοριτσάκι που είναι μόνο του στο δρόμο τις ημέρες των Γιορτών... Στο πάνω επίπεδο διαδραματίστηκε η σκηνή της οικογενειακής εορταστικής βραδιάς στο ζεστό και χαρούμενο σπίτι της Σμαρώς. Η Σμαρώ φέρνει στο σπίτι της την Ελπίδα και η οικογένειά της ξεπερνά την αρχική αμηχανία και δέχεται με στοργή και αγάπη το μοναχικό κοριτσάκι...Γιατί, αναρωτιέμαι, ποιος δεν επιθυμεί την ελπίδα στο σπίτι του...

Ελπίδα είναι το πραγματικό όνομα της μαθήτριας της Α Γυμνασίου που έπαιξε το ρόλο του κοριτσιού που η Σμαρώ βρίσκει να παγώνει μόνο του στο δρόμο, ενώ τα κορίτσια της χορωδίας τραγουδούν τα κάλαντα και διάφοροι περαστικοί περνούν γύρω του αδιάφοροι.

Εικόνες από τη δραματοποίηση της Χριστουγεννιάτικης μας ιστορίας.

Η Μαρία, η Ασημένια και η Μελίνα τραγουδούν τα κάλαντα στη σκηνή του δρόμου.

 

Η Άντζελα τραβά την κόρη της Άρτεμη μακριά από την Ελπίδα.

Η Ελπίδα μόνη της στο δρόμο κρυώνει, ενώ ακούγονται τα κάλαντα από την ομάδα των τριών κοριτσιών...

Η Αγγελίνα και η Αννέτα έχουν βγει για τα χριστουγεννιάτικα ψώνια τους στην Αγορά. Βλέπουν με δυσφορία το κοριτσάκι..."Έχει γεμίσει η πόλη από ζητιάνους...", λέει η μία, "Μα, γιατί δεν τους μαζεύουν...", αναρωτιέται η άλλη.

Η Αντωνία υποδύεται έναν ακόμα αδιάφορο περαστικό.

Η Σμαρώ έχει καθήσει δίπλα στην Ελπίδα. Βγάζει το μπουφάν και σκεπάζει την παγωμένη Ελπίδα. Η κίνηση της Σμαρώς είναι ένας στιγμαίος αυτοσχεδιασμός, μία άμεση ανταπόκριση στη φράση "κρυώνω" της Ελπίδας.

Σκηνή από το σπίτι της Σμαρώς στο πάνω επίπεδο. Η Μυρτώ βοηθά τη γιαγιά της να καθήσει δίπλα στο χριστουγεννιάτικο δένδρο. Η Χαρά υποδύεται τη γιαγιά. Επίσης, ένας ρόλος που στηρίχθηκε σε αυτοσχεδιασμό της στιγμής. 

Εικόνα από τη σκηνή στο σπίτι της Σμαρώς. Η οικογένεια δέχεται την Ελπίδα στο εορταστικό τραπέζι. Ο πατέρας Χάρης, ύστερα από την αρχική του επιφυλακτικότητα, σκύβει με στοργή πάνω από το κοριτσάκι που η κόρη του μάζεψε από το δρόμο.

Τα κορίτσια λένε τα κάλαντα στην οικογένεια που προσπαθεί να φροντίσει και να διασκεδάσει τη μικρή Ελπίδα.

Η Σμαρώ και η Ελπίδα.

Ο Όμιλος Θεάτρου με αυτές τις τρεις δραστηριότητες εύχεται σε όλους Χαρούμενα Χριστούγεννα και Ευτυχισμένο το Νέο Έτος. Ο Νέος Χρόνος να φέρει όλα, ή μερικά ή έστω λίγα από αυτά που σας ευχηθήκαμε με το πρώτο βιντεάκι μας.

Χριστουγεννιάτικη κάρτα Βικτωριανής εποχής.

Στις τρεις δραστηριότητες συμμετείχαν τα μέλη του Ομίλου Θεάτρου: 

Ζαντίδου Σμαρώ (Α1 Γυμνασίου), Πεσματζόγλου Άντα (Α2 Γυμνασίου), Πλιάκη Ελπίδα (Α2 Γυμνασίου), Αλεξανδρίδου Δήμητρα (Β1 Γυμνασίου), Βλαχοπούλου Αντωνία (Β1 Γυμνασίου), Γιαϊτζοπούλου Νένα (Β1 Γυμνασίου), Ζεργιώτη Μάρθα (Β1 Γυμνασίου), Ράπτη Άρτεμης (Β1 Γυμνασίου), Σακούλη Ασημένια (Β2 Γυμνασίου), Βενάρδου Μελίνα (Γ1 Γυμνασίου), Τσιριγώτη Χαρά (Γ1 Γυμνασίου), Διαμαντή Αναστασία (Γ1 Γυμνασίου), Πεσματζόγλου Ελένη (Α1 Λυκείου), Μέτα Άντζελα (Α2 Λυκείου), Ντιακάκη Μαρία (Α2 Λυκείου), Πρατσινάκη Μυρτώ (Α2 Λυκείου), Σαμαρά Μαρία (Α2 Λυκείου), Μανακούδας Χάρης (Α2 Λυκείου), Χατζημιμίκου Αλεξάνδρα (Α2 Λυκείου),  Παπαδημητρίου Αγγελίνα (Β2 Λυκείου), Σεφερίδη Δήμητρα (Β2 Λυκείου), Χρυσίδου Αννέτα (Β2 Λυκείου).

Η βιντεοσκόπηση έγινε από τη Σεφερίδη Δήμητρα.

Υπεύθυνες Ομίλου Θεάτρου: Άννα Αγγελοπούλου (φιλόλογος), Αθηνά Σαμαρά (Οικιακής Οικονομίας).

Χριστουγεννιάτικη κάρτα Βικτωριανής εποχής.

Για τις παλιές Χριστουγεννιάτικες κάρτες της Βικτωριανής εποχής (β μισό του 19ου αιώνα), βλ. http://christmas.bravepages.com/

Διαβάζοντας ένα χριστουγεννιάτικο διήγημα: Aλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Άνθος γιαλού

Διαβάζοντας ένα χριστουγεννιάτικο διήγημα.

Aλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Άνθος γιαλού

   Με αφορμή το διήγημα του Αλέξ. Παπαδιαμάντη Όνειρο στο κύμα που συμπεριλαμβάνεται στη διδακτέα και εξεταστέα ύλη, το τμήμα της Θεωρητικής Κατεύθυνσης της Γ Λυκείου του Σχολείου μας διάβασε ένα από τα πιο λυρικά και ποιητικά χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Παπαδιαμάντη, το Άνθος του Γιαλού. Tην Παρασκευή, στις 21-12-2012, οι μαθήτριες και οι μαθητές της Θεωρητικής Κατεύθυνσης της Γ Λυκείου διάβασαν στην τάξη τους το διήγημα και ταξίδεψαν στο συναρπαστικό κόσμο του Παπαδιαμάντη... Μ᾽ αυτό το μαγικό κείμενο, που αποτελεί ύμνο για τη δύναμη της αγάπης, στέλνουμε τις ευχές μας....Μη διστάσετε να ακολουθήσετε το μαγικό, μυστηριώδες φως των ονείρων σας, όπως δε δίστασε να το ακολουθήσει ο ήρωας του διηγήματος.

Το τμήμα της Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου του Σχολείου μας στις 21-12-2012, την τελευταία ημέρα πριν από τις Διακοπές των Χριστουγέννων. Περιμένοντας τις Διακοπές, για να ξεκουρασθούν και να συνεχίσουν το διάβασμα για τις πανελλαδικές εξετάσεις...

Διαβάζοντας Παπαδιαμάντη!

Δημήτρης Μοράρος, Παπαδιαμάντης

Δείτε και ακούστε τις μαθήτριες και τους μαθητές του Τμήματος της Θεωρητικής Κατεύθυνσης της Τρίτης Λυκείου του Σχολείου μας να διαβάζουν το Άνθος του Γιαλού. 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ
ΑΠΑΝΤΑ
ΤΟΜΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
Ν. Δ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΟΜΟΣ
ΑΘΗΝΑ 1985
Σελ. 151-156

ΑΝΘΟΣ ΤΟΥ ΓΙΑΛΟΥ

Ἐπὶ πολλὰς νύκτας κατὰ συνέχειαν ἔβλεπεν ὁ Μάνος τοῦ Κορωνιοῦ, ἐκεῖ ὅπου ἔδενε τὴν βάρκαν του κάθε βράδυ, κοντὰ στὰ Κοτρώνια τοῦ ἀνατολικοῦ γιαλοῦ, ἀνάμεσα εἰς δύο ὑψηλοὺς βράχους καὶ κάτω ἀπὸ ἕνα παλαιὸν ἐρημόσπιτον κατηρειπωμένον, ―ἐκεῖ ἔστρωνε συνήθως τὴν κάπαν ἐπάνω στὴν πλώρην τῆς βάρκας, κ᾿ ἐκοιμᾶτο χορευτὸν καὶ νανουρισμένον ὕπνον, τρεῖς σπιθαμὲς ὑψηλότερ᾿ ἀπὸ τὸ κῦμα, θεωρῶν τὰ ἄστρα, καὶ μελετῶν τὴν Πούλιαν καὶ ὅλα τὰ μυστήρια τοῦ οὐρανοῦ― ἔβλεπε, λέγω, ἀνοικτὰ εἰς τὸ πέλαγος, ἔξω ἀπὸ τὰ δύο ἀνθισμένα νησάκια, τὰ φυλάττοντα ὡς σκοποὶ τὸ στόμιον τοῦ λιμένος, ἓν μελαγχολικὸν φῶς ―κανδήλι, φανόν, λαμπάδα, ἢ ἄστρον πεσμένον― νὰ τρεμοφέγγῃ, ἐκεῖ μακράν, εἰς τὸ βάθος τῆς μελανωμένης εἰκόνος, ἐπιπολῆς εἰς τὸ κῦμα, καὶ νὰ στέκῃ ἐπὶ ὥρας, φαινόμενον ὡς νὰ ἔπλεε, καὶ μένον ἀκίνητον.

Ὁ Μάνος τοῦ Κορωνιοῦ, λεμβοῦχος ψαράς, ἦτον ἀδύνατος στὰ μυαλὰ ὅπως καὶ πᾶς θνητός. Ἀρκετὸν ἦτο ἤδη ὁποὺ ἔδενε τὴν βάρκαν του κάθε βράδυ ἐκεῖ, δίπλα εἰς τοὺς δύο μαυρισμένους βράχους, κάτω ἀπὸ τὸ ἐρημόσπιτον ἐκεῖνο, τ᾿ ὁλόρθον ἄψυχον φάντασμα, τὸ ὁποῖον εἶχε τὴν φήμην, ὅτι ἦτο στοιχειωμένον, Ἐκαλεῖτο κοινῶς «τῆς Λουλούδως τὸ Καλύβι». Διατί; Κανεὶς δὲν ἤξευρεν. Ἢ ἂν ὑπῆρχον ὀλίγα γραΐδια «λαδικά», ἢ καὶ δύο τρεῖς γέροι, γνωρίζοντες τὰς παλαιὰς ἱστορίας τοῦ τόπου, ὁ Μάνος δὲν ἔτυχεν εὐκαιρίας νὰ τοὺς ἐρωτήσῃ.

Ἔβλεπε, βραδιὲς τώρα, τὸ παράδοξον ἐκεῖνο μεμακρυσμένον φῶς νὰ τρέμῃ καὶ νὰ φέγγῃ ἐκεῖ εἰς τὸ πέλαγος, ἐνῷ ἤξευρεν, ὅτι δὲν ἦτο ἐκεῖ κανεὶς φάρος. Ἡ Κυβέρνησις δὲν εἶχε φροντίσει δι᾿ αὐτὰ τὰ πράγματα εἰς τὰ μικρὰ μέρη, τὰ μὴ ἔχοντα ἰσχυροὺς βουλευτάς.

Τί, λοιπόν, ἦτο τὸ φῶς ἐκεῖνο; ᾘσθάνετο ἐπιθυμίαν, ἐπειδὴ σχεδὸν καθημερινῶς ἐπέρνα μὲ τὴν βάρκαν του ἀπὸ ἐκεῖνο τὸ πέραμα, ἀνάμεσα εἰς τὰ δύο χλοερὰ νησάκια, καὶ δὲν ἔβλεπε κανὲν ἴχνος ἐκεῖ τὴν ἡμέραν, τὸ ὁποῖον νὰ ἐξηγῇ τὴν παρουσίαν τοῦ φωτὸς τὴν νύκτα, νὰ πλεύσῃ τὰ μεσάνυχτα, διακόπτων τὸν μακάριον ὕπνον του, καὶ τοὺς ρεμβασμούς του πρὸς τ᾿ ἄστρα καὶ τὴν Πούλιαν, νὰ φθάσῃ ἕως ἐκεῖ, νὰ ἰδῇ τί εἶναι, καί, ἐν ἀνάγκῃ, νὰ τὸ κυνηγήσῃ τὸ μυστηριῶδες ἐκεῖνο φέγγος. Ὅθεν ὁ Μάνος, ἐπειδὴ ἦτο ἀσθενὴς ἄνθρωπος, καθὼς εἴπομεν, νέος εἰκοσαετής, ἐκάλεσεν ἐπίκουρον καὶ τὸν Γιαλὴν τῆς Φαφάνας, δέκα ἔτη μεγαλύτερόν του, ἀφοῦ τοῦ διηγήθη τὸ νυκτερινὸν ὅραμά του, διὰ νὰ τοῦ κάμῃ συντροφιὰν εἰς τὴν ἀσυνήθη ἐκδρομήν.

Β. Παπαγεωργίου, Άνθος γιαλού.

*
* *

Ἐπῆγαν μίαν νύκτα, ὅταν ἡ σελήνη ἦτο ἐννέα ἡμερῶν, κ᾿ ἔμελλε νὰ δύσῃ περὶ τὴν μίαν μετὰ τὰ μεσάνυχτα. Τὸ φῶς ἐφαίνετο ἐκεῖ, ἀκίνητον ὡς καρφωμένον, ἐνῶ ὁ πύρινος κολοβὸς δίσκος κατέβαινεν ἠρέμα πρὸς δυσμὰς κ᾿ ἔμελλε νὰ κρυφθῇ ὀπίσω τοῦ βουνοῦ. Ὅσον ἔπλεαν αὐτοὶ μὲ τὴν βάρκαν, τόσον τοὺς ἔφευγε, χωρὶς νὰ κινῆται ὀφθαλμοφανῶς, ὁ μυστηριώδης πυρσός. Ἔβαλαν δύναμιν εἰς τὰ κουπιά, «ἐξεπλατίσθηκαν». Τὸ φῶς ἐμακρύνετο, ἐφαίνετο ἀπώτερον ὁλονέν. Ἦτο ἄφθαστον. Τέλος ἔγινεν ἄφαντον ἀπὸ τοὺς ὀφθαλμούς των.

Ὁ Μάνος, μαζὶ μὲ τὸν Φαφάναν, ἔκαμαν πολλοὺς σταυρούς. Ἀντήλλαξαν ὀλίγας λέξεις:

― Δὲν εἶναι φανάρι, δὲν εἶναι καΐκι, ὄχι.

― Καὶ τί εἶναι;

― Εἶναι…

Ὁ Γιαλὴς τῆς Φαφάνας δὲν ἤξευρε τί νὰ εἴπῃ.

Τὴν νύκτα τῆς τρίτης ἡμέρας, καὶ πάλιν δύο ἢ τρεῖς ἡμέρας μετ᾿ αὐτήν, οἱ δύο ναυτίλοι ἐπεχείρησαν ἐκ νέου τὴν ἐκδρομήν. Πάντοτε ἔβλεπαν τὴν μυστηριώδη λάμψιν νὰ χορεύῃ εἰς τὰ κύματα. Εἶτα, ὅσον ἐπλησίαζαν αὐτοί, τόσον τὸ ὅραμα ἔφευγε. Καὶ τέλος ἐγίνετο ἄφαντον. Τί ἆρα ἦτο;

*
* *

Εἷς μόνον γείτων εἶχε παρατηρήσει τὰς ἐπανειλημμένας νυκτερινὰς ἐκδρομὰς τῶν δύο φίλων μὲ τὴν βάρκαν. Ὁ Λίμπος ὁ Κόκοϊας, ἄνθρωπος πενηντάρης, εἶχε διαβάσει πολλὰ παλαιὰ βιβλία μὲ τὰ ὀλίγα κολλυβογράμματα ποὺ ἤξευρε, καὶ εἶχεν ὁμιλήσει μὲ πολλὰς γραίας σοφάς, αἵτινες ὑπῆρξαν τὸ πάλαι. Ἐκάθητο ὅλην τὴν νύκτα, ἀγρυπνῶν, σιμὰ εἰς τὸ παράθυρόν του, βλέπων πρὸς τὴν θάλασσαν, καὶ πότε ἐδιάβαζε τὰ βιβλία του, πότε ἐρρέμβαζε πρὸς τὰ ἄστρα καὶ πρὸς τὰ κύματα. Ἡ καλύβη του, ὅπου ἔρημος καὶ μόνος ἐκατοικοῦσεν, ἔκειτο ὀλίγους βράχους παραπέρα ἀπὸ τὸ σπίτι τῆς Λουλούδως, ὅπου ἔδενε τὴν βάρκαν του ὁ Μάνος, ἀνάμεσα εἰς τὸ σπίτι τῆς Βάσως τοῦ Ραγιᾶ καὶ τῆς Γκαβαλογίνας.

Μίαν νύκτα, ὁ Κορωνιὸς καὶ ὁ ἔγγονος τῆς Φαφάνας ἡτοιμάζοντο νὰ λύσουν τὴν βάρκαν, καὶ νὰ κωπηλατήσουν, τετάρτην φοράν, διὰ νὰ κυνηγήσουν τὸ ἀσύλληπτον θήραμά των.

Ὁ Λίμπος ὁ Κόκοϊας τοὺς εἶδεν, ἐξῆλθεν ἀπὸ τὴν καλύβην του, φορῶν ἄσπρον σκοῦφον καὶ ράσον μακρύ, ὅπως ἐσυνήθιζε κατ᾿ οἶκον, ἐπήδησε δύο τρεῖς βράχους πρὸς τὰ ἐκεῖ, κ᾿ ἔφθασε παραπάνω ἀπὸ τὸ μέρος, ὅπου εὑρίσκοντο οἱ δύο φίλοι.

― Γιὰ ποῦ, ἂν θέλῃ ὁ Θεός, παιδιά; τοὺς ἐφώναξεν. Εἶναι βραδιὲς τώρα ποὺ τρέχετε ἔξω ἀπὸ τὸ λιμάνι, χωρὶς νὰ γιαλεύετε* χωρὶς νὰ πυροφανίζετε ― καὶ τὰ ψάρια σας δὲν τὰ εἴδαμε. Μήπως σᾶς ὠνείρεψε καὶ σκάφτετε πουθενά, γιὰ νὰ βρῆτε τίποτε θησαυρό;

Ὁ Μάνος παρεκάλεσε τὸν Κόκοϊαν νὰ κατεβῇ παρακάτω καὶ νὰ ὁμιλῇ σιγανώτερα. Εἶτα δὲν ἐδίστασε νὰ τοῦ διηγηθῇ τὸ ὅραμά του.

Ὁ Λίμπος ἤκουσε μετὰ προσοχῆς. Εἶτα ἐγέλασε:

―Ἀμ᾿ ποῦ νὰ τὰ ξέρετε αὐτὰ ἐσεῖς, οἱ νέοι, εἶπε, σείων σφοδρῶς τὴν κεφαλήν. Τὸν παλαιὸν καιρὸν τέτοια πράματα, σὰν αὐτὸ ποὺ εἶδες, Μάνο, τὰ ἔβλεπαν ὅσοι ἦταν καθαροί, τώρα τὰ βλέπουν μόνον οἱ ἐλαφροΐσκιωτοι. Ἐγὼ δὲν βλέπω τίποτα!… Τὸ εἶδε κι ὁ Γιαλὴς αὐτὸ ποὺ λὲς πὼς βλέπεις;

Ὁ Γιαλὴς ἠναγκάσθη μὲ συστολὴν κατωτέραν τῆς ἡλικίας του νὰ ὁμολογήσῃ, ὅτι δὲν ἔβλεπε τὸ φῶς, περὶ οὗ ὁ λόγος, ἀλλ᾿ ἐπείθετο εἰς τὴν διαβεβαίωσιν τοῦ Μάνου, ὅστις ἔλεγεν ὅτι τὸ βλέπει.

Ὁ Κόκοϊας, ἤρχισε τότε νὰ διηγῆται:

― Ἀκοῦστε νὰ σᾶς πῶ, παιδιά. Ἐγὼ ποὺ μὲ βλέπετε, ἔφτασα τὴ γρια-Κοιράνω τοῦ Ραγιᾶ, τὴν μαννοὺ* αὐτῆς τῆς Βάσως τῆς γειτόνισσας, καθὼς καὶ τὴ μάννα τῆς Γκαβαλογίνας, ἀκόμα κι ἄλλες γριές. Μοῦ εἶχαν διηγηθῆ πολλὰ πρωτινά, παλαιικὰ πράματα, καθὼς κι αὐτὸ ποὺ θὰ σᾶς πῶ τώρα:

»Βλέπετε αὐτὸ τὸ χάλασμα, τὸ Καλύβι τῆς Λουλούδως, ποὺ λένε πὼς εἶναι στοιχειωμένο; Ἐδῶ τὸν παλαιὸν καιρὸ ἐκατοικοῦσε μιὰ κόρη, ἡ Λουλούδω, ὁποὺ τὴν εἶχαν ὀνοματίσει γιὰ τὴν ἐμορφιά της, ―ἔλαμπε ὁ ἥλιος, ἔλαμπε κι αὐτή― μαζὶ μὲ τὸν πατέρα της τὸν γερο-Θεριά (ἑλληνικὰ τὸν ἔλεγαν Θηρέα), ὁποὺ ἐκυνηγοῦσε ὅλους τοὺς Δράκους καὶ τὰ Στοιχειά, μὲ τὴν ἀσημένια σαγίτα καὶ μὲ φαρμακωμένα βέλη. Ἕνα Βασιλόπουλο ἀπὸ τὰ ξένα τὴν ἀγάπησε τὴν ὄμορφη Λουλούδω. Τῆς ἔδωκε τὸ δαχτυλίδι του, κ᾿ ἐκίνησε νὰ πάῃ στὸ σεφέρι* καὶ τῆς ἔταξε μὲ ὅρκον ὅτι, ἅμα νικήσῃ τοὺς βαρβάρους, τὴν ἡμέραν ποὺ θὰ γεννηθῇ ὁ Χριστός, θὰ ἔρθῃ νὰ τὴν στεφανωθῇ.

»Ἐπῆγε τὸ Βασιλόπουλο. Ἔμεινεν ἡ Λουλούδω, ρίχνοντας τὰ δάκρυά της στὸ κῦμα, στὸν ἀέρα στέλνοντας τοὺς στεναγμούς της, καὶ τὴν προσευχὴ στὰ οὐράνια, νὰ βγῇ νικητὴς τὸ Βασιλόπουλο, νὰ ἔρθῃ ἡ μέρα ποὺ θὰ γεννηθῇ ὁ Χριστός, νὰ γυρίσῃ ὁ σαστικός* της νὰ τὴν στεφανωθῇ.

»Ἔφτασε ἡ μέρα ποὺ ὁ Χριστὸς γεννᾶται. Ἡ Παναγία μὲ ἀστραφτερὸ πρόσωπο, χωρὶς πόνο, χωρὶς βοήθεια, γέννησε τὸ Βρέφος μὲς στὴ Σπηλιά, τὸ ἐσήκωσε, τὸ ἐσπαργάνωσε μὲ χαρά, καὶ τό ᾽βαλε στὸ παχνί, γιὰ νὰ τὸ κοιμίσῃ. Ἕνα βοϊδάκι κ᾿ ἕνα γαϊδουράκι ἐσίμωσαν τὰ χνῶτά τους στὸ παχνὶ κ᾿ ἐφυσοῦσαν μαλακὰ νὰ ζεστάνουν τὸ θεῖο Βρέφος. Νά, τώρα θὰ ᾽ρθῇ τὸ Βασιλόπουλο, νὰ πάρῃ τὴν Λουλούδω!

»Ἦρθαν οἱ βοσκοί, δυὸ γέροι μὲ μακριὰ ἄσπρα μαλλιά, μὲ τὶς μαγκοῦρές τους, ἕνα βοσκόπουλο μὲ τὴ φλογέρα του, θαμπωμένοι, ξαφνιασμένοι, κ᾿ ἔπεσαν κ᾿ ἐπροσκύνησαν τὸ θεῖο Βρέφος. Εἶχαν ἰδεῖ τὸν Ἄγγελον ἀστραπόμορφον, μὲ χρυσογάλανα λευκὰ φτερά, εἶχαν ἀκούσει τ᾿ ἀγγελούδια ποὺ ἔψαλλαν: Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ! Ἔμειναν γονατιστοί, μ᾿ ἐκστατικὰ μάτια, κάτω ἀπὸ τὸ παχνί, πολλὴν ὥρα, κ᾿ ἐλάτρευαν ἀχόρταγα τὸ θάμα τὸ οὐράνιο. Νά! τώρα θὰ ᾽ρθῇ τὸ Βασιλόπουλο, νὰ πάρῃ τὴν Λουλούδω!

»Ἔφτασαν κ᾿ οἱ τρεῖς Μάγοι, καβάλα στὶς καμῆλές τους. Εἶχαν χρυσὲς μίτρες στὸ κεφάλι, κ᾿ ἐφοροῦσαν μακριὲς γοῦνες μὲ πορφύρα κατακόκκινη. Καὶ τ᾿ ἀστεράκι, ἕνα λαμπρὸ χρυσὸ ἀστέρι, ἐχαμήλωσε κ᾿ ἐκάθισε στὴ σκεπὴ τῆς Σπηλιᾶς, κι ἔλαμπε μὲ γλυκὸ οὐράνιο φῶς, ποὺ παραμέριζε τῆς νύχτας τὸ σκοτάδι. Οἱ τρεῖς βασιλικοὶ γέροι ξεπέζεψαν ἀπ᾿ τὶς καμῆλές τους, ἐμπῆκαν στὸ Σπήλαιο, κ᾿ ἔπεσαν κ᾿ ἐπροσκύνησαν τὸ Παιδί. Ἄνοιξαν τὰ πλούσια τὰ δισάκκια τους, κ᾿ ἐπρόσφεραν δῶρα: χρυσὸν καὶ λίβανον καὶ σμύρναν.

»― Νά! τώρα θὰ ᾽ρθῇ τὸ Βασιλόπουλο, νὰ πάρῃ τὴν Λουλούδω!

»Πέρασαν τὰ Χριστούγεννα, τελειώθηκε τὸ μυστήριο, ἔγινε ἡ σωτηρία, καὶ τὸ Βασιλόπουλο δὲν ἦρθε νὰ πάρῃ τὴν Λουλούδω! Οἱ βάρβαροι εἶχαν πάρει σκλάβο τὸ Βασιλόπουλο. Τὸ φουσᾶτό του εἶχε νικήσει στὴν ἀρχή, τὰ φλάμπουρά του εἶχαν κυριέψει μὲ ἀλαλαγμὸ τὰ κάστρα τῶν βαρβάρων. Τὸ Βασιλόπουλο εἶχε χυμήξει μὲ ἀκράτητην ὁρμή, ἀπάνω στὸ μούστωμα καὶ στὴ μέθη τῆς νίκης. Οἱ βάρβαροι μὲ δόλο τὸν εἶχαν αἰχμαλωτίσει!

»Τὰ δάκρυα τῆς κόρης ἐπίκραναν τὸ κῦμα τ᾿ ἁρμυρό, οἱ ἀναστεναγμοί της ἐδιαλύθηκαν στὸν ἀέρα, κ᾿ ἡ προσευχή της ἔπεσε πίσω στὴ γῆ, χωρὶς νὰ φθάσῃ στὸ θρόνο τοῦ Μεγαλοδύναμου. Ἕνα λουλουδάκι ἀόρατο, μοσχομυρισμένο, φύτρωσε ἀνάμεσα στοὺς δυὸ αὐτοὺς βράχους, ὁποὺ τὸ λὲν Ἄνθος τοῦ Γιαλοῦ, ἀλλὰ μάτι δὲν τὸ βλέπει. Καὶ τὸ Βασιλόπουλο, ποὺ εἶχε πέσει στὰ χέρια τῶν βαρβάρων, ἐπαρακάλεσε νὰ γίνῃ Σπίθα, φωτιὰ τοῦ πελάγους, γιὰ νὰ φτάσῃ ἐγκαίρως, ὣς τὴν ἡμέρα ποὺ γεννᾶται ὁ Χριστός, νὰ φυλάξῃ τὸν ὅρκο του, ποὺ εἶχε δώσει στὴ Λουλούδω.

»Μερικοὶ λένε, πὼς τὸ Ἄνθος τοῦ Γιαλοῦ ἔγινεν ἀνθός, ἀφρὸς τοῦ κύματος. Κ᾿ ἡ Σπίθα ἐκείνη, ἡ φωτιὰ τοῦ πελάγου ποὺ εἶδες, Μάνο, εἶναι ἡ ψυχὴ τοῦ Βασιλόπουλου, ποὺ ἔλυωσε, σβήσθηκε στὰ σίδερα τῆς σκλαβιᾶς, καὶ κανεὶς δὲν τὴν βλέπει πιά, παρὰ μόνον ὅσοι ἦταν καθαροὶ τὸν παλαιὸν καιρόν, καὶ οἱ ἐλαφροΐσκιωτοι στὰ χρόνια μας».

(1906)

Βλ. http://www.papadiamantis.org/index.php/works/58-narration/374-04-24-an8os-toy-gialoy-1906
http://www.papadiamantis.org/index.php/multimedia/44-pictures1/277-various-artists-images

Πλοία σε αρχαία αγγεία

Ταξιδεύοντας στη θάλασσα. Απεικονίσεις καραβιών σε αρχαία αγγεία.

   Σας παρουσιάζω απεικονίσεις πλοίων σε αρχαία ελληνικά αγγεία. Ήδη με τον πρώτο ελληνικό αποικισμό και στη συνέχεια με το δεύτερο άρχισε στον αρχαίο ελληνικό κόσμο η ανάπτυξη της ναυτιλίας και του εμπορίου. Παράλληλα, αναπτύχθηκε η τεχνογνωσία της ναυπηγικής για να υπηρετήσει τις ταξιδιωτικές και εμπορικές ανάγκες τμημάτων του πληθυσμού που αναγκάστηκε να μεταναστεύσει από τα πάτρια εδάφη και να εγκατασταθεί σε αποικίες.

   Η μυική δύναμη των ανδρών-κωπηλατών και η αιολική δύναμη (ο άνεμος) που κινούσε τα ιστία ήταν οι δύο πηγές ενέργειας για την κίνηση των καραβιών της αρχαιότητας.

Τοιχογραφία από το Ακρωτήρι της Θήρας. Χρονολογείται περίπου στα 1650 π.Χ. και είναι μινωικής τεχνοτροπίας. Απεικονίζει νηοπομπή 14 καραβιών με κουπιά να κινούνται ανάμεσα σε δύο λιμάνια.

Γεωμετρικός κρατήρας με απεικόνιση καραβιού. 800-750 π.Χ. Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Ν. Υόρκης.

Απεικόνιση αρχαίου καραβιού από αττικό μελανόμορφο αγγείο. 520 π.Χ. Cabinet des Medailles.

Απεικόνιση καραβιού σε αττικό μελανόμορφο κύπελο. 520-510 π.X. Λούβρο.

Απεικόνιση του Οδυσσέα και των Σειρήνων σε ερυθρόμορφο αγγείο. 480-470 π.Χ. 

Βρεττανικό Μουσείο.

Κύλικας στον απεικονίζεται ένα εμπορικό καράβι να δέχεται επίθεση από πειρατικό καράβι.

Ανάγλυφη απεικόνιση τριήρους. 410 π.Χ. περίπου. Μουσείο Ακρόπολης.

Σχέδιο του πλοίου αρχαϊκής εποχής που ονομαζόταν πεντηκόντορος. Είχε 25 ζεύγη κουπιών και ιστία. Ήταν πολεμικό και εμπορικό πλοίο. Στο μπροστινό σημείο είχε έμβολο για να εμβολίζει τα εχθρικά πλοία. Εξέλιξη αυτού του πλοίου ήταν οι διήρεις και οι τριήρεις της κλασικής εποχής.

Σχέδιο της Αθηναϊκής τριήρους γύρω στα 450 π.Χ.

   Κατά τον 8ο -5o αι. π.Χ. χρησιμοποιήθηκε ευρύτερα ένα νέο πολεμικό πλοίο,

η τριήρης, που είχε τρεις σειρές κουπιών. Στην επάνω σειρά κάθονταν οι θρανίτες,

στη μεσαία οι ζυγίτες και στην κάτω οι θαλαμίτες. 

  Εκτός από τους κωπηλάτες, οι τριήρεις χρησιμοποιούσαν και πανιά, όταν οι

άνεμοι ήταν ευνοϊκοί και έτσι το πλήρωμα ξεκουράζονταν. 

Ήταν πλοίο γρήγορο και ευκίνητο. Δεν είχε μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους

για νερό και τρόφιμα και για αυτό το λόγο ακολουθούσαν τις τριήρεις

εμπορικά σκάφη με τρόφιμα και εφόδια.

Η τριήρης είχε στο μπροστινό μέρος της έμβολο ως επιθετικό όπλο, το οποίο ήταν

κατασκευασμένο από ξύλο με επένδυση χαλκού και το οποίο, με κατάλληλους

χειρισμούς δημιουργούσε ρήγμα στα εχθρικά πλοία.

Ομοίωμα Αθηναϊκής τριήρους.

Οι τριήρεις ξεκινούσαν με την Ανατολή του ήλιου και αγκυροβολούσαν με τη Δύση,  καθώς

 τα σκάφη αυτά δεν μπορούσαν να φιλοξενήσουν κουκέτες, μαγειρεία κ.α. (μόνο νερό 

υπήρχε για τους επιβαίνοντες). Σε μακρινές πολεμικές εχθροπραξίες οι τριήρεις 

αγκυροβολούσαν καθημερινά σε απάνεμα λιμάνια και όρμους, ενώ οι επιβαίνοντες

 τροφοδοτούνταν από άλλα συνοδευτικά – εφοδιαστικά πλοία. Επικεφαλής της 

Τριήρους ήταν ο τριήραρχος με τη βοήθεια 5 αξιωματικών και 4 υπαξιωματικών.

 Στο σκάφος επέβαιναν και οι επιβάτες (πολεμιστές).  

  Σύμφωνα με τους ειδικούς, το πλήρωμά της τριήρους περιλάμβανε περίπου 300 άτομα 

(ναύτες) από τα οποία οι «θρανίτες» (= οι κωπηλάτες» που κάθονταν στο θρόνο) 

ανέρχονταν στους 62, οι «ζυγίτες» (οι κωπηλάτες που βρισκόταν σε ζυγούς) στους 54 

και οι «θαλαμίτες» (οι κωπηλάτες που βρισκόταν στο κατώτερο μέρος του πλοίου, 

στο ύψος του τριηράρχου) στους 54. Υπήρχαν ακόμη οι πολεμιστές (18 – 30 άτομα), 

το ναυτικό προσωπικό (20 – 30 άτομα), ο κυβερνήτης, που είχε την ανώτερη εξουσία

 (τριηράρχης), ο κελευστής και ο πρωράτης που εκτελούσε καθήκοντα ναύκληρου 

και υπάρχου.  Κατ’ άλλους συνολικό πλήρωμα της τριήρους ήταν 210-216 άνδρες, από 

τους οποίους οι 172 περίπου κωπηλάτες, 86 ανά πλευρά, κατανεμημένοι σε τρεις 

σειρές (τους «Θαλαμίτες», τους «Ζυγίτες» και τους «Θρανίτες»).

  Οι Τριήρεις ήταν το αριστούργημα της αρχαίας Ελληνικής ναυπηγικής, ένα πρωτοποριακό 

πλοίο για την εποχή του, που συνέβαλε όχι μόνο στη προστασία της Ελλάδας από τους 

εχθρούς της, αλλά και στη δημιουργία και διάδοση του Ελληνικού πολιτισμού. Στη 

ναυμαχία της Σαλαμίνας, το 480 π.X. για παράδειγμα, οι Ελληνικές ευέλικτες και γρήγορες

 τριήρεις εξουδετέρωσαν τα βαρύτερα και πιο δυσκίνητα Περσικά και Φοινικικά καράβια.

Βλ. http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Boats_in_Ancient_Greek_pottery

http://www.krassanakis.gr/Greek%20nautical%20history.htm
http://el.wikipedia.org/wiki/Αρχείο:ACMA_Relief_Lenormant.jpg

Μέρες του Πολυτεχνείου στη Θεσσαλονίκη: Η Γιορτή του Πολυτεχνείου του Πρότυπου Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Η Γιορτή του Πολυτεχνείου

  Σύμφωνα με την παράδοση του Σχολείου μας, η γιορτή του Πολυτεχνείου οργανώνεται πάντα από τους τελειόφοιτους της Γ Λυκείου. Φέτος, ήταν σίγουρα μία πολύ ιδιαίτερη παράσταση η εκδήλωση που ετοιμάσαμε για την επέτειο του Πολυτεχνείο... Ύστερα από πρόβες μόνο μίας εβδομάδας, πρόβες λίγων ωρών κατά τις οποίες δοκιμάστηκαν σκληρά, θα έλεγα, οι αντοχές όλων μας, γιατί ήταν πράγματι πολύ δύσκολο να συντονισθεί ένας τόσο μεγάλος αριθμός συμμετεχόντων, την παραμονή  της γιορτής για πρώτη φορά εδώ και δέκα χρόνια που οργανώνω γιορτές-θεατρικές παραστάσεις στο σχολείο μας, σκέφτηκα πως ίσως ήταν λάθος η απόφαση και η επιλογή μας να προσπαθήσουμε να πραγματοποιήσουμε σε σύντομο χρονικό διάστημα μία παράσταση με τόσο πολλούς μαθητές που μάλλον ποτέ δεν είχαν μάθει να εργάζονται ομαδικά για την επίτευξη ενός κοινού έργου. Ωστὀσο, τελικά...όλα πήγαν καλά, γιατί πάντα πρέπει να εμπιστευόμαστε τους μαθητές μας...

Οι μαθήτριες και οι μαθητές της Γ Λυκείου του Πρότυπου Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στην αίθουσα Τελετών του Σχολείου, λίγο προτού αρχίσει η θεατρική μας παράσταση για το Πολυτεχνείο. Στη φετινή παράσταση συμμετείχε ένας μεγάλος αριθμός μαθητών και μαθητριών από τα δύο τμήματα της Γ Λυκείου.

Το κείμενο της Παράστασής μας με τις σκηνοθετικές οδηγίες

Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Γιορτή Πολυτεχνείου

Νοέμβριος 2012

 Τίτλος: Όταν οι λέξεις χάνουν τη σημασία τους...

Η αφετηρία-αφορμή του δρώμενου

Στο περιοδικό Χρονικά του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης του έτους 1967 υπάρχει το παρακάτω λιτό σημείωμα:

“8 Mαΐου 1967: O Διευθυντής του Σχολείου κ. Γ. Μιχαλόπουλος μίλησε στους μαθητάς του Σχολείου για την γενομένη κυβερνητική αλλαγή και ανέγνωσε το διάγγελμα της Εθνικής Κυβερνήσεως. Η ομιλία και η ανάγνωσις του κυβερνητικού διαγγέλματος αποσκοπούσαν στο να συνειδητοποιήσουν οι μαθηταί την ανάγκη, η οποία οδήγησε στην Επανάσταση της 21^ης Απριλίου και τις νέες προοπτικές που διανοίγονται μ’ αυτήν για το Έθνος μας».

Βλ. Χρονικά του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τεύχος 81-82, Θεσσαλονίκη 1967, σ. 61.

Σκηνή 1η

Κλείνουν τα φώτα. Η αυλαία κλειστή.Από δύο ποτηράκια-κεριά αναμμένα στα ηχεία. Στο ένα ηχείο επίσης τα δύο μπουκάλια μπύρες και οι προκηρύξεις με τα συνθήματα. Στο άλλο ηχείο τρία γυάλινα ποτήρια και ένα μπουκάλι κρασί.

Κάτω άκρη αριστερά (όπως βλέπουν οι θεατές) ομάδα αγοριών μαθητών. Στην άκρη δεξιά δύο αγόρια και οι δύο αφηγήτριες. Φωτίζει ο προβολέας τα δύο αγόρια και τις αφηγήτριες. Αυτές ανεβαίνουν στο κάτω επίπεδο της σκηνής. Τα δύο αγόρια προχωρούν λίγο… Ο ένας υποδύεται καθηγητή-πιθανόν τον γυμναστή και ο άλλος τον διευθυντή του Σχολείου.

Καθηγητής-γυμναστής (με δυνατή φωνή δίνει παραγγέλματα): -Σχολείο! Στοιχιθείτε! Ατενώς! Ανάπαυση! Προσοχή! Ησυχία.

Από την απέναντι πλευρά οι μαθητές Θα παραταχθούν σε γραμμή (4 ή 5 δυάδες). Οι μαθητές ενεργούν σύμφωνα με τα παραγγέλματα.

Μένουν τελείως ακίνητοι.

Αφηγήτρια 1:  Στις 21 Απριλίου του 1967, μία ομάδα αξιωματικών, χρησιμοποιώντας την εξουσία τους στο στρατό, παραβιάζουν τις αρχές του δημοκρατικού πολιτεύματος και επιβάλλουν στη χώρα δικτατορία.  Τι σημαίνει όμως δικτατορία; Δικτατορία είναι το πολιτικό καθεστώς στο οποίο ένα μόνο άτομο ή μια μικρή ομάδα ασκεί την εξουσία, συνήθως με την υποστήριξη του στρατού, καταλύοντας τη δημοκρατία.

Αφηγήτρια 2:. Η επιβολή δικτατορικού καθεστώτος συνεπάγεται αυτόματα τη βίαιη κατάργηση των ατομικών και πολιτικών ελευθεριών, όπως είναι το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης της γνώμης των πολιτών, τη λαϊκή κυριαρχία που εξασφαλίζεται στη Βουλή, το δικαίωμα του συνδικαλισμού, της ελευθεροτυπίας, κ. ά.

Aφηγήτρια 1: Πώς βίωσαν την επιβολή της δικτατορίας του 1967 οι απλοί άνθρωποι, για παράδειγμα κάποιοι μαθητές του Σχολείου μας, κάποιοι που θα μπορούσαν να είμαστε εμείς, να είσθε εσείς οι ίδιοι; To Μάιο του 1967, λίγες ημέρες μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου, στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ο Διευθυντής του Σχολείου αναγκάστηκε να διαβάσει στους μαθητές μία ανακοίνωση που εστάλη από το νέο καθεστώς. Στο περιοδικό Χρονικά του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης του έτους 1967 υπάρχει το παρακάτω λιτό σημείωμα, ακούστέ το.

Αφηγήτρια 2:

“8 Mαΐου 1967: O Διευθυντής του Σχολείου κ. Γ. Μιχαλόπουλος μίλησε στους μαθητάς του Σχολείου για την γενομένη κυβερνητική αλλαγή και ανέγνωσε το διάγγελμα της Εθνικής Κυβερνήσεως. Η ομιλία και η ανάγνωσις του κυβερνητικού διαγγέλματος αποσκοπούσαν....

   Ο μαθητής που υποδύεται τον διευθυντή και βρίσκεται δίπλα στον γυμναστή, κάνει δύο βήματα μπροστά...τον φωτίζουν...

Διευθυντής (απευθύνεται προς τους παρατεταγμένους μαθητές):

Μαθηταί, πρέπει να συνειδητοποιήσετε την ανάγκη, η οποία οδήγησε στην Επανάσταση της 21^ης Απριλίου και τις νέες προοπτικές που διανοίγονται μ’ αυτήν για το Έθνος μας.

Γυμναστής: Aνάπαυση! Διαλυθείτε...Γρήγορα στις τάξεις σας.

Οι μαθητές μπαίνουν από την πόρτα δεξιά στα παρασκήνια. Η αυλαία είναι κλειστή. Δύο μαθητές δεν ακολουθούν τους άλλους, θα ανεβούν στο πρώτο επίπεδο όπου θα γίνει διάλογος.

Ο ένας φωνάζει τον άλλο που ήδη έχει πάει τελευταίος στην πόρτα.

Παναγιώτης (έχει ανεβεί στο πρώτο επίπεδο): Οδυσσέα, πού πηγαίνεις. Έλα λίγο να σου πω κάτι…

Ανεβαίνει και ο Οδυσσέας στο πρώτο επίπεδο.

Οδυσσέας: Ξέρω τι θα μου πεις. Για την ανακοίνωση που μας διάβασε.

Παναγιώτης: Tι είναι αυτά που έλεγε η ανακοίνωση. Τα πιστεύεις;

Οδυσσέας: Φυσικά και δεν τα πιστεύω. Άρχισε η προπαγάνδα. Oνομάζουν το στρατιωτικό πραξικόπημα εθνική επανάσταση. Δικτατορία είναι, Χούντα, όχι εθνική επανάσταση.

Παναγιώτης: Στο σπίτι οι γονείς μου είναι πανικοβλημένοι. Ο πατέρας μου, …ξέρεις,  είναι δημοσιογράφος, λέει ότι ήδη άρχισε η λογοκρισία στις εφημερίδες. Δεν μπορούν να γράψουν ελεύθερα τη γνώμη τους.

Οδυσσέας: Γνωρίζεις ότι έβγαλαν και λίστα απαγορευμένων βιβλίων; Το φαντάζεσαι; Απαγορεύουν βιβλία, όπως έκανε ο Μουσολίνι και ο Χίτλερ.

Παναγιώτης: Το ξέρω. Η μητέρα μου χθες όλο το βράδυ μάζευε βιβλία από τη βιβλιοθήκη μας για να τα κρύψει στην αποθήκη. Με έβαλε και εμένα να τη βοηθήσω. Ήταν φοβισμένη. Ποτέ δεν την έχω ξαναδεί σ᾽αυτήν την κατάσταση.

Οδυσσέας: Aν εσείς φοβάσθε για τα βιβλία σας, εμείς στο σπίτι φοβόμαστε για τον πατέρα μου. Άρχισαν ήδη τις συλλήψεις δημοκρατικών πολιτών. Έκανε χρόνια εξορία για τις ιδέες του, όταν ήταν νέος, τότε που ήταν ο εμφύλιος. Και μόλις ηρεμήσαμε και νομίσαμε ότι επιτέλους έχουμε δημοκρατία, έγινε δικτατορία.

Παναγιώτης: Μα πότε επιτέλους αυτή η χώρα θα έχει δημοκρατία; Πρέπει κάτι να κάνουμε…να αντισταθούμε…να αγωνισθούμε για τη δημοκρατία…εμείς οι νέοι…οι γονείς μας κουράστηκαν…

Γυμναστής: Αθανασιάδη, τι κάνετε εκεί έξω; Γιατί δεν είσθε στην τάξη σας. Γρήγορα στην τάξη…

Φεύγουν στα παρασκήνια.

Ανεβαίνουν στο πρώτο επίπεδο ένα κορίτσι και ένα αγόρι που υποδύονται καθηγητές:

Kαθηγήτρια 1: Τι ήταν αυτή η ανακοίνωση; Άρχισε η προπαγάνδα. Δεν έχω διάθεση να πάω να κάνω μάθημα στα παιδιά. Εάν με ρωτήσουν, εάν με κοιτάξουν στα μάτια…Τι θα τους απαντήσω;

Kαθηγητής: Eγώ θα κάνω το μάθημά μου, όπως το έχω σχεδιάσει. Δεν αλλάζω τίποτα. Θα κάνω Θουκυδίδη και θα τους μιλήσω για τη δημοκρατία.

Καθηγήτρια 1: Eίσαι σίγουρος; Δεν σκέφτεσαι τις συνέπειες; Δεν φοβάσαι; Kαι αν κάποιος σε καρφώσει;

Καθηγητής: Ποιος θα με καρφώσει; οι ίδιοι μου οι μαθητές; Ξέρουν ότι ενδιαφέρομαι για αυτούς. Δεν έχω να φοβηθώ τίποτα. Την αλήθεια θα πω…Θουκυδίδη θα διδάξω.

Καθηγήτρια 1: Ηρέμησε. Μη φωνάζεις! Και οι τοίχοι έχουν αυτιά. Δεν καταλαβαίνεις ότι δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε κανέναν, ούτε τους συναδέλφους, ούτε τους μαθητές μας, ακόμα και τον ίδιο μας τον εαυτό…

Καθηγήτρια 2 (από κάτω): Τι συζητάτε εκεί συνάδελφοι;

Καθηγήτρια 1: Συζητάμε για τα θέματα των εξετάσεων που θα βάλουμε στα παιδιά.

 Kαθηγήτρια 2 (ανεβαίνει και αυτή στο πρώτο επίπεδο): Έχω καταλάβει τι συζητάτε. Ακούστε μια συμβουλή και από εμένα που είμαι παλιότερη. Ήμουν καθηγήτρια και σε προηγούμενες δύσκολες εποχές…Να προσέχετε! Και οι τοίχοι έχουν αυτιά.

Καθηγητής: Tι πιστεύετε ότι πρέπει να κάνουμε;

Καθηγήτρια 2: Yπομονή, αγαπητέ μου! Υπομονή! Τι άλλο μπορούμε εμείς να κάνουμε; Δημόσιοι υπάλληλοι είμαστε. Εξαρτιόμαστε πάντα από την εξουσία…

Ο γυμναστής-καθηγητής που έδινε τα παραγγέλματα στους μαθητές από κάτω φωνάζει δυνατά:

Γυμναστής: Συνάδελφοι, γιατί δεν έχετε πάει για μάθημα; Oι μαθητές  περιμένουν…

Μουσική δυνατά!

Σκηνή 2^η

Φεύγουν από το πρώτο επίπεδο. Ανοίγει αργά η αυλαία…εμφανίζεται η τάξη. Δύο και δύο θρανία όπου κάθονται οι οκτώ μαθητές που ήταν παρατεταγμένοι στην πρώτη σκηνή (6+οι δύο που έκαναν το διάλογο). Υπάρχει στην άκρη δεξιά γραφειάκι -έδρα. Πάνω στην έδρα παλιά βιβλία, ένα γλαστράκι με λουλούδι, μία θήκη με μολύβια και στυλό. Στα θρανία των παιδιών βιβλία (παλιά τεύχη των Χρονικών) και τετράδια με μπλε εξώφυλλα.

Ο καθηγητής (αυτός που μιλούσε στην πρώτη σκηνή) κάθεται στο γραφείο και κρατάει ένα βιβλίο. Δύο αφηγήτριες ανεβαίνουν στο πρώτο επίπεδο.

Το σκηνικό στο δεύτερο επίπεδο της σκηνής. Η τάξη με το γραφείο του καθηγητή. Διακρίνονται παλιά τεύχη του περιοδικού Χρονικά του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ένα σημείωμα του τεύχους του 1967 ήταν η αφορμή της παράστασής μας.

Οι δύο αφηγήτριες διαβάζουν το απόσπασμα του Θουκυδίδη. Στο βάθος η τάξη με τους μαθητές και τον καθηγητή.

Aφηγήτρια 3: To τέλος του εμφυλίου πολέμου βρίσκει τον Ελληνισμό αντιμέτωπο με μία σειρά από προβλήματα ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή του και τη μελλοντική εξέλιξή του. Προβλήματα πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά που απαιτούν επείγουσες λύσεις. Όμως, το πολιτικό σύστημα καθυστερεί να δώσει λύσεις. Οι επιπτώσεις αυτής της αδυναμίας δημιουργούν κινδύνους για το μέλλον της χώρας και της δημοκρατίας.

Αφηγήτρια 4: Στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας, μετά το 1922, θεωρείται ότι επιβλήθηκαν τρεις δικτατορίες: η δικτατορία του Θεόδωρου Πάγκαλου (1924-1926), η δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά (1936-1940) και η δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 που διήρκεσε έως τον Ιούλιο του 1974. Επίσης, κατά την περίοδο μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά την τυπική ισχύ του Συντάγματος, οι συνταγματικές και δημοκρατικές αρχές είχαν παραβιασθεί, ώστε να μιλάμε για περιόδους συνταγματικών ανωμαλιών, ουσιαστικά δηλαδή για άτυπη δικτατορία.

Καθηγητής (σηκώνεται από το γραφείο και απευθύνεται στους μαθητές):

Θα διαβάσουμε πρώτα το απόσπασμα του Θουκυδίδη από το πρωτότυπο και στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να το μεταφράσουμε.

Οι αφηγήτριες 3 και 4 περπατούν λίγο μπροστά προς τους θεατές και διαβάζουν εναλλάξ το απόσπασμα του Θουκυδίδη από το Βιβλίο 3, κεφάλαια 82-84. Θα το διαβάζουν αργά και καθαρά παράγραφο-παράγραφο, η μία στα αρχαία και η άλλη τη μετάφραση στα νέα ελληνικά. Ενώ διαβάζουν οι αφηγήτριες, ο καθηγητής έχει σηκωθεί από το γραφείο περπατάει στο διάδρομο, σκύβει πάνω από τους ώμους των μαθητών. Κρατά βιβλίο.

Όταν τελειώσουν αποχωρούν από το κάτω επίπεδο.

Η Ελευθερία και η Δήμητρα διαβάζουν εναλλάξ το κείμενο του Θουκυδίδη. Στο βάθος δεξιά διακρίνεται ο Αλέξανδρος που υποδύεται τον καθηγητή που διδάσκει στους μαθητές του τη δημοκρατία. 

Στο βάθος η τάξη με τους μαθητές και τον καθηγητή. Το κείμενο του Θουκυδίδη θα αποτελέσει αφορμή για μία συζήτηση σχετικά με τις λέξεις που χάνουν τη σημασία τους.

Καθηγητής: Σε σκοτεινές, λοιπόν, εποχές, οι λέξεις χάνουν τη σημασία τους, μας λέει ο Θουκυδίδης.

Μαθητής 1: Αλλάζουν τη σημασία των λέξεων, τη διαστρεβλώνουν, κύριε.

Μαθητής 2: Αυτό δεν έγινε σήμερα , κύριε;

Καθηγητής: Τι εννοείτε;

Μαθητής 3: Μας είπαν ότι έγινε Εθνική Επανάσταση για το καλό του λαού, ενώ έχει γίνει δικτατορία.

Μαθητής 4: Eπανάσταση είναι. Οι στρατιωτικοί είναι πατριώτες, πήραν την εξουσία για να σώσουν την Ελλάδα.

Mαθητής 5: Τα λες αυτά, γιατί ο πατέρας σου είναι αξιωματικός.

Μαθητής 6: Δεν ρώτησαν τον ελληνικό λαό, για να πάρουν την εξουσία.

Mαθητής 7: O ελληνικός λαός δεν έχει ανάγκη από εθνοσωτήρες.

Μαθητής 8:  Aπό δημοκρατία έχει ανάγκη.

Καθηγητής: Σας παρακαλώ, ηρεμείστε. Μην μιλάτε, χωρίς να σας δώσω το λόγο. Ο καθένας έχει δικαίωμα να εκφράσει ελεύθερα την άποψή του. Αυτό,  όμως, που θέλω από εσάς είναι να σχολιάσετε το χωρίο του Θουκυδίδη και να τεκμηριώσετε την άποψή σας με λογικά επιχειρήματα. Θέλετε να ρωτήσετε κάτι;

Ένας μαθητής σηκώνει το χέρι του.

Καθηγητής: Tι θέλεις, παιδί μου;

Μαθητής 1: Κύριε, τελικά σήμερα μπορούμε να εκφράζουμε ελεύθερα την άποψή μας; Υπάρχει ελευθερία έκφρασης στη χώρα;

Μουσική δυνατά

O καθηγητής δεν απαντά, γυρίζει και κοιτάζει προς το κοινό. Στέκεται στην άκρη των σκαλιών. Ο φωτισμός χαμηλώνει. Ο προβολέας φωτίζει μόνο τον καθηγητή. Από κάτω, από τη δεξιά και αριστερή πλευρά, ανεβαίνουν αργά δύο μαθητές-αστυνομικοί, ανεβαίνουν στο πρώτο επίπεδο, ανεβαίνουν τα σκαλιά και πιάνουν από τη μια και την άλλη πλευρά τον καθηγητή. Ο ένας του ψιθυρίζει κάτι στο αυτί και του παίρνει το βιβλίο...τον κατεβάζουν αργά στο πρώτο επίπεδο...καθώς κατεβαίνουν, κλείνει αργά η αυλαία με την τάξη...Στέκονται στη μέση του πρώτου επιπέδου...ο καθηγητής κοιτάζει προς το κοινό. Ο ένας αστυνομικός που του ψιθύρισε, πετά επιδεικτικά κάτω το βιβλίο.

Τον κατεβάζουν αργά από το πρώτο επίπεδο, από την αριστερή πλευρά, όπως βλέπουμε.

Η μουσική συνεχίζει

Σκηνή 3^η

Αμέσως μετά τη σύλληψη του καθηγητή και ενώ η μουσική συνεχίζει να παίζει, ανεβαίνει ομάδα μαθητών, αγοριών και κοριτσιών και κάθονται στα σκαλιά μεταξύ πρώτου και δεύτερου επιπέδου της σκηνής. Η αυλαία της σκηνής έχει κλείσει, όταν οι αστυνομικοί κατέβαζαν τον καθηγητή. Επίσης, ανεβαίνει στο πρώτο επίπεδο μία αφηγήτρια.

Αφηγήτρια 5:  Βρισκόμαστε στη Θεσσαλονίκη, το Μάιο του 1970. Οι δύο μαθητές είναι πια φοιτητές στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Φοιτήτριες και φοιτητές συζητούν στο αμφιθέατρο της Σχολής.

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Ετοιμάσετε τις προκηρύξεις;

Φοιτητής ή φοιτήtρια: -Nαι. Αργά το βράδυ θα τις ρίξουμε σ᾽όλη τη Βασιλ. Όλγας και στους γύρω δρόμους.

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Eμείς θα μοιράσουμε την εφημερίδα της οργάνωσης στην Τούμπα και την Καλαμαριά.

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Πρέπει να ξεσηκώσουμε τον κόσμο.

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Δυστυχώς, οι περισσότεροι φοβούνται…Διαβάζουν τις προκηρύξεις και τις πετούν στα σκουπίδια.

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Την Κυριακή το βράδυ θα γράψουμε συνθήματα στην Αγ. Σοφίας.

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Eμείς στην Αριστοτέλους.

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Στην Αριστοτέλους; Μα εκεί είναι το αστυνομικό τμήμα. Θα σας πάρουν χαμπάρι.

Φοιτητής ή φοιτήτρια: - Το έχουμε ξανακάνει. Δεν βλέπουν πέρα από τη μύτη τους. Μας καλύπτουν και κάποιοι περαστικοί.

Ανεβαίνει από τα αριστερά ένας φοιτητής ή φοιτήτρια και κάθεται μαζί τους, λέγοντας:

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Προσοχή σ᾽αυτά που λέτε. Έχει γεμίσει το Πανεπιστήμιο χαφιέδες.

Συνεχίζουν τη συζήτηση.

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Ήλθαν δύο νέοι στην οργάνωση.

Φοιτήτρια: -Nαι; και πώς είναι; είναι τουλάχιστον ωραίοι;

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Δεν κρίνουμε τα μέλη της οργάνωσης από την ομορφιά τους, αλλά από το αγωνιστικό τους πνεύμα.

Φοιτήτρια (η ίδια που έκανε την ερώτηση): -Ένα αστείο έκανα…όλα στα σοβαρά τα παίρνεις. Πες μου είναι και αυτοί φοιτητές;

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Nαι. Φοιτητές του Πολυτεχνείου, τελείωσαν το Πειραματικό. Είχαν από μαθητές μία μικρή αντιστασιακή οργάνωση στο σχολείο τους.

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Στο Πειραματικό;

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Ναι. Στο Πειραματικό.

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Eγώ έχω ακούσει ότι όσοι πάνε εκεί είναι μεγαλοαστοί, η ελίτ της πόλης.

Φοιτητής ή φοιτήτρια: Άσε τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα. Μην ξεχνάς ότι ο Αναγνωστάκης το Πειραματικό τέλειωσε.

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -O Aναγνωστάκης! Τι υπέροχους στίχους έχει γράψει…και αυτόν τον έχουν απαγορεύσει…

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Φυσικά και είναι απαγορευμένος ποιητής, αφού είναι αριστερός.

Ανεβαίνει από τα αριστερά ακόμα ένας φοιτητής ή φοιτήτρια και κάθεται μαζί τους, λέγοντας:

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Καλά τρελλαθήκατε. Μιλάτε δυνατά για τον Αναγνωστάκη; Μέχρι εδώ ακούγεσθε. Δεν ἐχετε μάθει ότι το Πανεπιστήμιο γέμισε χαφιέδες;

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Πάμε να φύγουμε από δω. Πού είναι οι άλλοι;

-Στο στέκι μας. Στην ταβέρνα της Δόμνας.

Μουσική

Φεύγουν από το κάτω επίπεδο. Ανοίγει η αυλαία αργά. Φωτίζουν με χαμηλό φωτισμό. Είναι άδεια από θρανία και γραφείο. Στο βάθος έχουν αναρτήσει ένα χαρτόνι που γράφει με κόκκινα γράμματα το σύνθημα Ψωμί Παιδεία Ελευθερία. Συμβολίζει ένα δρόμο της πόλης. Περνούν κάποιοι περαστικοί...άλλοι μοναχικοί ή ανά δυάδες, κοιτούν το γραμμένο σύνθημα...ένα ζευγαράκι αγκαλιασμένο έρχεται και κάθεται στις σκάλες ανάμεσα στο πρώτο και δεύτερο επίπεδο...Ο Παναγιώτης και ο Οδυσσέας βγαίνουν και αυτοί στη σκηνή, από απέναντι έρχεται ένας από τους φοιτητές που συζητούσουν προηγουμένως...Τους συναντά στη μέση της σκηνής. Η μουσική χαμηλώνει. Λέει γρήγορα: Ραντεβού, το βράδυ στην ταβέρνα της Δόμνας.

Φεύγουν όλοι από την κεντρική σκηνή που απεικονίζει δρόμο. Μένει μόνο το ζευγαράκι στα σκαλιά που κάνει ότι συζητά, για να καλυφθεί το κενό της σκηνής...

Σκηνή 4η

Αλλάζει η μουσική ακούγονται ρεμπέτικα. Mε το που αρχίζουν τα ρεμπέτικα, το ζευγαράκι φεύγει από τα σκαλιά και πολύ γρήγορα οι μαθητές στο κάτω επίπεδο και στη σκηνή στήνουν την ταβέρνα της Δόμνας...

Από δεξιά ανεβάζουν στο κάτω επίπεδο ένα τραπέζι και τρεις καρέκλες, που βρίσκονται ήδη κάτω στην άκρη. Παίρνουν το ένα αναμένο κεράκι από το δεξί ηχείο, τα τρία ποτήρια και το μπουκάλι κρασί και τα βάζουν πάνω στο τράπεζι. Ο καθένας γνωρίζει τι πρέπει να κάνει...Ακριβώς από πάνω δεξιά, στη σκηνή, και λίγο προς το κέντρο, άλλοι μαθητές βγάζουν δύο πολυθρόνες και ένα ακόμα τραπέζι και κάθονται. Οι δύο παρέες επικοινωνούν οπτικά και ακουστικά.

Από αριστερά άλλοι μαθητές ανεβάζουν στο κάτω επίπεδο ένα τραπέζι και τρεις καρέκλες και βάζουν πάνω στο τραπέζι  από το αριστερό ηχείο το ένα κεράκι και τα δύο μπουκάλια μπύρα. Αυτοί που στήνουν το σκηνικό της αριστερής πλευράς δεν κάθονται.

Όλα πρέπει να γίνουν γρήγορα και πολύ συντονισμένα...το ρεμπέτικο τραγούδι καλύπτει το κενό. Όταν στηθεί το σκηνικό της ταβέρνας της Δόμνας και καθίσουν στις καρέκλες η παρέα της δεξιάς πλευράς, χαμηλώνει η μουσική με τα ρεμπέτικα και αρχίζει ο διάλογος της παρέας. Είναι φοιτητές και φοιτήτριες, κάποιοι είναι οι ίδιοι από την προηγούμενη σκηνή. Καθώς συνομιλούν, κάποια στιγμή θα έρθουν και θα καθίσουν ο Παναγιώτης και ο Οδυσσέας στο τραπεζάκι της αριστερής πλευράς, που στην αρχή έχει μείνει άδειο.

Ο Κυριάκος, ο Παναγιώτης και ο Οδυσσέας στην ταβέρνα της Δόμνας.

Στην ταβέρνα της Δόμνας.

Στην ταβέρνα της Δόμνας.

Όταν στηθεί το σκηνικό της ταβέρνας, φωτίζουν το κάτω επίπεδο.

Η παρέα από δεξιά:  

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Tα μάθατε; Xθες έκαναν συλλήψεις στον κινηματογράφο Θυμέλη. Έβλεπαν μια απαγορευμένη ταινία, το “Φράουλες και αίμα”.

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -To έμαθα από την ξαδέλφη μου. Ήταν εκεί με την παρέα της…ευτυχώς, κατάφεραν να ξεφύγουν…

Φοιτητής ή φοιτήτρια: -Μέχρι πού θα συνεχισθεί αυτό; Στην αρχή απαγόρευσαν βιβλία, στη συνέχεια κάποιους μουσικοσυνθέτες και τώρα ταινίες και θεατρικά έργα.

Φοιτητής ή φοιτήτρια:-Ελέγχουν τις εφημερίδες, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση.

Φοιτητής ή φοιτήτρια:-Eκείνο το ραδιόφωνο από το πρωί μέχρι το βράδυ εθνικά εμβατήρια και δημοτικά τραγούδια βάζει…και κάτι μελιστάλαχτα χαζοτραγουδάκια…

Φοιτητής ή φοιτήτρια:-Δεν είναι τόσο χαζοτράγουδα όσο νομίζεις. Πρόσεξε τους στίχους…θα δεις ότι κάτι υπαινίσσονται.

Φοιτητής ή φοιτήτρια:-O στιχουργός κάτι θέλει να πει, αλλά το κρύβει πίσω από τις λέξεις, γιατί, όπως ξέρετε,  και τα τραγούδια περνούν από λογοκρισία.

O ένας από τη δεξιά παρέα προσέχει τους δύο που έχουν έρθει και καθίσει στο αριστερό τραπεζάκι. Τους αναγνωρίζει. Σηκώνεται, πηγαίνει στο τραπέζι τους, τους χαιρετά και κάθεται μαζί τους...Aκολουθεί ο παρακάτω διάλογος.

Στην αριστερή πλευρά του κάτω επιπέδου, στο αριστερό τραπέζι.

Φοιτητής: -Ώστε, κάνατε αντίσταση από τότε που ήσασταν μαθητές στην Έκτη Γυμνασίου;

Παναγιώτης: Ναι από τότε που ήμασταν μαθητές στο Πειραματικό. Όμως, δεν κάναμε κάτι σπουδαίο.

Οδυσσέας: Mοιράζαμε προκηρύξεις στους μικρότερους μαθητές και στη γειτονιά του Σχολείου, γράφαμε συνθήματα στους τοίχους και τέτοια.

Παναγιώτης: Mε κάποιους άλλους συμμαθητές μας που τώρα είναι φοιτητές στην Αθήνα προσπαθήσαμε να στήσουμε και ένα ραδιοφωνικό πομπό στο υπόγειο του Σχολείου. Λειτούργησε για δύο ώρες.

-Oδυσσέας: Διαβάζαμε κείμενα του Θουκυδίδη για τη δημοκρατία και ποιήματα του Μπρεχτ και του Αναγνωστάκη.

Παναγιώτης: Φοβηθήκαμε όμως μήπως μας ανακαλύψει ο επιστάτης του Σχολείου…και σταματήσαμε την προσπάθεια…

Φοιτητής: -Eλάτε να σας γνωρίσω και στους άλλους. Να ξέρετε ότι εδώ θα συναντιόμαστε. Είναι το στέκι των δημοκρατικών φοιτητών.

Σηκώνονται και πηγαίνουν προς τα δεξιά, στην παρέα της δεξιάς πλευράς...χειραψίες γνωριμίας, κλπ. Εκείνη τη στιγμή ανεβαίνει ένας ακόμα φοιτητής ή φοιτήτρια (μπορεί να είναι κάποιος από την προηγούμενη σκηνή ή από αυτούς που περπατούσαν στο δρόμο) από κάτω και τους λέει...

Φοιτητής ή φοιτήτρια:

-Aκόμα εδώ είσθε; Δεν βαρεθήκατε να κάθεσθε και να συζητάτε. -Εμπρός πάμε για δράση.

Σκηνή 5η

Χαμηλώνουν τα φώτα…Άλλοι φεύγουν πάνω στη σκηνή και κάνουν ότι γράφουν συνθήματα στον τοίχο, όπου ήδη είναι αναρτημένο το χαρτόνι με το σύνθημα…Ο φωτισμός υποβλητικός.

Ο Παναγιώτης και ο Οδυσσέας στέκονται για λίγο στην άκρη αριστερά του κάτω επιπέδου, παίρνουν τις προκηρύξεις που βρίσκονται στο αριστερό ηχείο…αρχίζει να ακούγεται χαμηλά από το βάθος αστυνομική σειρήνα….Ο Παναγιώτης και ο Οδυσσέας κατεβαίνουν από το κέντρο του κάτω επιπέδου στο κοινό…τρέχουν γρήγορα στο κεντρικό διάδρομο ρίχνουν τις προκηρύξεις στο κοινό και φωνάζουν συνθήματα Κάτω η Χούντα, Ζήτω η Δημοκρατία…Φθάνουν σχεδόν ως το τέλος του διαδρόμου…η σειρήνα της αστυνομίας δυναμώνει…εφέ με το φωτισμό…στη σκηνή…ο Παναγιώτης και ο Οδυσσέας φωνάζουν…Προσοχή μπάτσοι! Γυρίζουν τρέχοντας, ανεβαίνουν πρώτα στο κάτω επίπεδο της σκηνής και ανεβαίνουν στο πάνω επίπεδο, από πίσω τους ακολουθούν τρέχοντας οι δύο αστυνομικοί. Ο Παναγιώτης και ο Οδυσσέας μπαίνουν στα παρασκήνια…οι αστυνομικοί βλέπουν στο τοίχο το χαρτόνι με τα συνθήματα…το κατεβάζουν, σκίζοντάς το…

Σκηνή 6η

Μουσική ρεμπέτικα ξανά. Το σκηνικό της ταβέρνας της Δόμνας στο κάτω επίπεδο έχει παραμείνει. Έχουν τραβήξει μέσα στα παρασκήνια μόνο το τραπεζάκι και τις καρέκλες που βρίσκονταν στο πάνω επίπεδο της σκηνής…Στο κάτω επίπεδο έχουν μείνει τα τραπεζάκια στα δεξιά και τα αριστερά. Φωτίζουν το κάτω επίπεδο…

Αφηγητής: Nοέμβριος του 1973: Θεσσαλονίκη. Στην ταβέρνα της Δόμνας.

Στο τραπεζάκι της αριστεράς πλευράς γίνεται ο ακόλουθος διάλογος ανάμεσα στον Οδυσσέα, τον Παναγιώτη και δύο φοιτήτριες:

Οδυσσέας:-Έφθασαν νέα από την Αθήνα. Οι φοιτητές εξεγέρθηκαν εναντίον του καθεστώτος. Κλείσθηκαν στο Πολυτεχνείο. Ζητούν από τον κόσμο να τους βοηθήσει, να πάει μαζί τους.

Φοιτήτρια 1: -Η τηλεόραση λέει ότι οι φοιτητές είναι αναρχικοί και τραμπούκοι που δεν σέβονται τη δημόσια περιουσία, που καταστρέφουν το Πανεπιστήμιο.

Παναγιώτης: -Ξέρουμε ότι δε λένε την αλήθεια. Οι λέξεις έχουν χάσει τη σημασία τους, όπως λέει και ο Θουκυδίδης.

Φοιτήτρια 2: -Για τη δημοκρατία αγωνίζονται, δεν είναι αναρχικοί. Τι καθόμαστε και συζητάμε…Πρέπει και εμείς εδώ οι φοιτητές της Θεσσαλονίκης να ξεσηκωθούμε, να αγωνισθούμε.

Φοιτήτρια 1: -Mαθαίνω ότι ήδη άρχισαν να μαζεύονται φοιτητές στη Φυσικομαθηματική Σχολή και το Πολυτεχνείο. Πάμε και εμείς αμέσως.

 Η τελευταία σκηνή στην ταβέρνα της Δόμνας και οι αφηγήτριες που θα μιλήσουν για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου της Θεσσαλονίκης.

Στο κάτω επίπεδο στο κέντρο κάθονται δύο αφηγήτριες που θα παρουσιάσουν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου της Θεσσαλονίκης.

Καθώς μιλούν για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου της Θεσσαλονίκης, γίνεται προβολή από  φωτογραφίες και εφημερίδες της εποχής.

Αφηγήτρια 5: Είχε και η Θεσσαλονίκη το δικό της "Πολυτεχνείο", τις δικές της αντιδικτατορικές εκδηλώσεις που δεν είναι όμως πολύ γνωστές. Βέβαια, τα γεγονότα στην Πολυτεχνική Σχολή Θεσσαλονίκης, εκείνο τον Νοέμβριο του 1973, δεν ήταν στην ίδια έκταση με τα αντίστοιχα γεγονότα της Αθήνας, ούτε είχαν τις ίδιες πανελλαδικές διαστάσεις, ούτε θύματα.

Αφηγήτρια 6: Φοιτητικές εκδηλώσεις, αρχίζουν να εμφανίζονται στη Θεσσαλονίκη μαζικά από τις αρχές του 1972. Στα τέλη του Φλεβάρη του 1973 οργανώνεται μια πρώτη μεγάλη ανοιχτή εκδήλωση εναντίον της δικτατορίας στη συγκέντρωση της φυσικομαθηματικής σχολής του Α.Π.Θ. Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου της Αθήνας, τον Νοέμβριο του 1973, έγιναν γνωστά στη Θεσσαλονίκη την Πέμπτη 16 Νοεμβρίου. Για τους φοιτητές της Θεσσαλονίκης ήταν αυτονόητο, ότι έπρεπε να ξεσηκωθούν και αυτοί  χωρίς χρονοτριβή.

Αφηγήτρια 5: Από την Παρασκευή 17 Νοέμβρη το πρωϊ, άρχισαν να εισέρχονται μαζικά οι φοιτητές στην Πολυτεχνική Σχολή Θεσσαλονίκης. Oι συνελεύσεις τωνν διαφόρων Σχολών εξέλεξαν επιτροπές και από αυτές τις επιτροπές στη συνέχεια εκλέχτηκε και η Κεντρική Συντονιστική Επιτροπή της κατάληψης, της οποίας το πρώτο μέλημά της, ήταν να οργανώσει τις λειτουργίες μέσα στο χώρο του Πολυτεχνείου. Ετσι, δημιουργήθηκαν επιτροπές περιφρούρησης, σίτισης, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

Αφηγήτρια 6:

Το απόγευμα, νωρίς, όταν πια είχε πλημμυρίσει το Πολυτεχνείο από τους φοιτητές, άρχισε και η πολιορκία του χώρου από την ασφάλεια. Νωρίς μάλιστα, οι αστυνομικοί, αφού έσπασαν με τούβλα και πέτρες τα παράθυρα από την πίσω πλευρά του Πολυτεχνείου, προσπάθησαν να μπούνε μέσα, αποκρούστηκαν όμως από τους συγκεντρωμένους φοιτητές.

Γύρω στις 7 με 8 το βράδυ, άρχισε να λειτουργεί και ο ραδιοφωνικός σταθμός που είχε εγκατασταθεί στα υπόγεια της Αρχιτεκτονικής Θεσσαλονίκης. Κατά τις 9 μ.μ, άρχισαν να καταφθάνουν οι ειδήσεις από την Αθήνα ότι γίνονται συγκρούσεις, ότι υπάρχουν νεκροί και τραυματίες.

Αφηγήτρια 5: Η εκκένωση του Πολυτεχνείου Θεσσαλονίκης, έγινε στις 4 το πρωί του Σαββάτου, κάτω απο την απειλή ότι τα άρματα μάχης θα αρχίσουν τον κανονιοβολισμό της Σχολής. Ηδη, είχαν καταφθάσει τα τανκς μπροστά στην πύλη του Πολυτεχνείου και γύρω ήταν παραταγμένοι οι λοκατζήδες και οι αστυνομικοί. Μετά από αυτό υπήρξε συνεννόηση αστυνομία και φοιτητών ότι δεν θα υπάρξουν συλλήψεις και με αυτό τον όρο άρχισε η εκκένωση. Ομως η συμφωνία αθετήθηκε και έτσι, εκείνο το βράδυ στην έξοδο του Πολυτεχνείου πιάστηκαν 250 συνολικά άτομα τα οποία και μεταφέρθηκαν στην ασφάλεια.

Ακούγεται απόσπασμα από το τελευταίο μήνυμα του ραδιοφωνικού σταθμού. 

Το διαβάζει μαθητής χωρίς να φαίνεται…

Προβάλλεται το τελευταίο μήνυμα του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου Θεσσαλονίκης. Το διάβασε ο Κώστας Ζαντίδης.

 ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ

ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Σας μιλάμε από το ραδιοφωνικό σταθμό του Ελεύθερου Πανεπιστήμιου της Θεσσαλονίκης. Αν ο στρατός μας χτυπήσει, αν πέσει έστω και ένας πυροβολισμός, κανείς δεν μπορεί να είναι ανεύθυνος γι’ αυτό. Είμαστε κυκλωμένοι από το στρατό. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε διαπραγματεύσεις. Απευθύνουμε στον ελληνικό λαό και σε ολόκληρο τον ελεύθερο κόσμο έκκληση να πάρει θέση

Κάνουμε έκκληση στον ελεύθερο κόσμο. Ζητάμε να πάρετε θέση! Ζητάμε να πάρετε θέση!

Ζητάμε από τους στρατιώτες να μην υπακούσουν σε καμιά διαταγή για πυροβολισμό!

Ζητάμε από τους γονιούς μας, τους καθηγητές μας, απ’ όλους τους πολίτες να πάρουν θέση!

(Από το Αρχείο της ΕΤ3)

Σκηνή 7η

Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Νοέμβριος 2013

Ο Παναγιώτης είναι πια καθηγητής του ΠΠΣΠΘ. Ανεβαίνει στο κάτω επίπεδο, τον ακολουθεί μία ομάδα μαθητών, αγόρια και κορίτσια.

Καθηγητής-Παναγιώτης:  Παιδιά, σήμερα θα κάνουμε διαφορετικά το μάθημα. Ακολουθήστε με (Κάθεται στα σκαλιά ανάμεσα στο πρώτο και δεύτερο επίπεδο). Καθήστε και εσείς γύρω μου…

Κάθονται και αυτοί κάτω γύρω του…

Καθηγητής-Παναγιώτης: Πρέπει πάντα να θυμόμαστε αυτά που λέει ο Θουκυδίδης στον Επιτάφιο του Περικλέους για τη δημοκρατία. H δημοκρατία φέρει ευημερία στους πολλούς. Ποιος θα μεταφράσει το χωρίο;

Mαθήτρια: “…και ονομάζεται το πολίτευμα αυτό δημοκρατία, επειδή δεν αποβλέπει στο συμφέρον των λίγων αλλά των πολλών”.

Mαθητής: Κύριε, πώς μπορούμε σήμερα να μιλάμε για δημοκρατία, όταν δεν υπάρχει ευημερία για τους πολίτες;

Μαθήτρια: Οι άνθρωποι χάνουν τις δουλειές τους, ζωές καταστρέφονται.

Μαθητής:  Τι δημοκρατία είναι αυτή, όταν δεν υπάρχει κοινωνική αλληλεγγύη;

Mαθήτρια: Δεν υπάρχει δημοκρατία, όταν δεν είναι κυρίαρχος ο λαός. Η ελεύθερη αγορά κυριαρχεί παντού.

Μαθητής: Kύριε, έχουμε δημοκρατία σήμερα;

Φωνές ακούγονται από παντού…

Καθηγητής-Παναγιώτης: Hσυχία! Mην μιλάτε όλοι μαζί!.  Όσο μπορούμε να κάνουμε τέτοιες συζητήσεις, σημαίνει ότι έχουμε δημοκρατία. Υπήρχαν εποχές που δεν επιτρεπόταν να μιλήσεις για τη δημοκρατία.

Μαθήτρια: Tι σημαίνει για σας δημοκρατία, κύριε;

Καθηγητής-Παναγιώτης: Το πολίτευμα στο οποίο υπάρχει ανθρωπιά και δικαιοσύνη...

Βγαίνουν από τη σκηνή και κατεβαίνουν στο πρώτο επίπεδο, αγόρια και κορίτσια…Στέκονται και λένε εναλλάξ τους στίχους του Τάσου Λειβαδίτη.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

Δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν᾽αγωνίζεσαι

για την ειρήνη και για το δίκιο.

Θα βγεις στους δρόμους θα φωνάξεις

Τα χείλη σου θα ματώσουν απ᾽τις φωνές.

Το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες

Μα  ούτε βήμα πίσω.

Κάθε κραυγή σου μια πετριά

στα τζάμια των πολεμοκάπηλων.

Κάθε χειρονομία σου

σα να γκρεμίζει την αδικία.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

Δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν᾽αγωνίζεσαι

Δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν᾽αγωνίζεσαι

Όλοι μαζί στο κοινό: Για τη Δικαιοσύνη και τη Δημοκρατία

 Το τέλος της γιορτής. Τραγουδούν όλοι μαζί...

To εξώφυλλο του Προγράμματος

 Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Εκδήλωση για το Πολυτεχνείο

16 Νοεμβρίου 2012

 Όταν οι λέξεις χάνουν τη σημασία τους…

Η αφορμή της παράστασής μας:

το σημείωμα που διαβάσαμε στο περιοδικό Χρονικά του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

“8 Mαΐου 1967: O Διευθυντής του Σχολείου κ. Γ. Μιχαλόπουλος μίλησε στους μαθητάς του Σχολείου για την γενομένη κυβερνητική αλλαγή και ανέγνωσε το διάγγελμα της Εθνικής Κυβερνήσεως. Η ομιλία και η ανάγνωσις του κυβερνητικού διαγγέλματος αποσκοπούσαν στο να συνειδητοποιήσουν οι μαθηταί την ανάγκη, η οποία οδήγησε στην Επανάσταση της 21^ης Απριλίου και τις νέες προοπτικές που διανοίγονται μ’ αυτήν για το Έθνος μας».

Χρονικά του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τεύχος 81-82, Θεσσαλονίκη 1967, σ. 61.

και το απόσπασμα

Θουκυδίδου Ιστορίαι, Βιβλίο 3. Κεφ. 82-84.

  

Εφημερίδα της εποχής

 Ἐν Θεσσαλονίκῃ, 17 Νοεμβρίου 1973

«Ἔκτατο Ἀνακοινωθέν τῆς Ἐθνικῆς ἡμῶν κυβερνήσεως.Οἱ κάτωθι μαθηταί τοῦ Πειραματικοῦ Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης συνελήφθησαν διά τήν σύστασιν ἀντιεθνικής ὀργανώσεως»

Με αλφαβητική σειρά οι μαθήτριες και

οι μαθητές της Γ Λυκείου

Ηθοποιοί:

Αγγελάκης Αλέξανδρος

Αθανασιάδης Παναγιώτης

Αθανασιάδης Θανάσης

Βαχαρολίδου Μαρία

Γαλατά Ελπίδα

Γεωργιάδης Μανώλης

Γκέρος Παναγιώτης

Γκούτας Ορέστης

Δήμου Κυριάκος

Καραβαγγέλη Δανάη

Κατερίνη Σμαράγδα

Κουταλή Δήμητρα

Κυριακοπούλου Ελευθερία

Μανακούδα Άλκηστις

Μπαρμπούδη Δήμητρα-Κυβέλη

Μπάτου Αδαμαντία

Μυλωνά Κωνσταντίνα

Ναθαναηλίδου Ειρήνη

Πάλλα Ιωάννα

Παπαδημητρίου Ζωή

Παρασκευαΐδης Χάρης

Πετσάνης Κωνσταντίνος

Πλιάκης Αριστοτέλης

Ράπτη Δήμητρα

Ράφτη Νεφέλη

Σαραφίδης Οδυσσέας

Σολωμού Στέλλα

Τερτιροπούλου Αθηνά

Τζιούφα Κωνσταντίνα

Τσιτσιά Κέλλυ

Τσολακίδου Χρυσάνθη

Φάρρα Αγάπη

Κείμενα:

Αγγελοπούλου Άννα, Καραλίδου Φωτεινή

Μπαρμπούδη Δήμητρα-Κυβέλη

Μπίνου Δέσποινα, Σαραφίδης Οδυσσέας,

Τσολακίδου Χρυσάνθη, Φάρρα Αγάπη

Σκηνοθεσία:

Μπαρμπούδη Δήμητρα-Κυβέλη

Φώτα, ήχος και αυλαία:

Ανανιάδης Βασίλης, Δριγκάκης Πάρης

Ζαντίδης Κωνσταντίνος, Καλαϊτζής Γρηγόρης

Μαυρουδής Παναγιώτης

Επιμέλεια εκδήλωσης:

Αγγελοπούλου Άννα, Καραλίδου Φωτεινή

Επιμέλεια πανό:

Λιόλιου Παρασκευή

Επιμέλεια προγράμματος:

Ναθαναηλίδου Ειρήνη

Ακούγονται:

Θουκυδίδου Ιστορίαι, Βιβλίο 3, Κεφ. 82-84.

Το τελευταίο μήνυμα του ραδιοφωνικού σταθμού του

Πολυτεχνείου Θεσσαλονίκης

Στίχοι του Τ. Λειβαδίτη

Μουσική

Nightmaves on Wax-Les Nuits

Μάρκος Βαμβακάρης/Ρίτα Αμπατζή, Σαν είσαι μάγκας